بایگانی دسته‌ی: «از خاک خسروان غمگین»

《از خاک خسروان غمگین》

سرزمینی که میان همدان و تیسفون گسترده شده، میراثدار کنشهای فرهنگی تمدنهای باستانی بسیاری است.این سرزمین از دورانهای دور، پیشینه‌ای شناخته شده تا بیشتر از یازده هزارسال دارد.  در دوران‌هایی، کنش‌های فرهنگی تمدنهای میانرودان، این سرزمین را نیز از نزدیک دربر می‌گرفتند. فرمانرانی مادها که هکمتانه را پایتخت خود کرده بودند، از سوی دیگر در میانرودان گسترش یافت و با آنجا نیز به دادوستد فرهنگی می‌پرداخت. پس از آن نیز، همدان شاید نزدیک به هزار سال، پایتخت تابستانی همه‌ی فروانرانی‌های پس از ماد بود. تیسفون پایتخت  اشکانیان و ساسانیان درمیانرودان بود که آنها نیزهمیشه، میان پایختشان و همدان در آمد و شد بودند. ساسانیان به کنش‌های فرهنگی بزرگی دست زدند. آنها همچنین به بازسازی آیین مغان پرداختند که از زمان‌های بسیار دورتردر همین سرزمین روایی داشتند. از اینرو، نشانههای بسیار برجسته‌ای از آیین‌های کهن تا امروز در این سرزمین پابرچا مانده است. جدا از زبان‌ها و گویش‌ها، سروده های بجا مانده به  زبان گورانی، نشان از یک ادبیات باستانی پیشرفته را، هنوز هم در خود نهان دارد. همین سرزمین، کانون تراژدی سرنگونی فرمانرانی چهارصد ساله‌ی ساسانی نیز بوده است.  تراژدی سرنوشت یزدگرد سوم، خسرو نگونبخت ساسانی نیز، از همین جا آغاز شد. داستان‌های سرنوشت غمگنانه‌ی دختران یزدگرد و پنهان شدنشان در کوهستان دالاهو، هنوز هم دل مردم این سرزمین را به درد می‌آورد.

چنین است که اینجا، تنها یک موزه از فرهنگ مادی تمدنهای پیشین نیست. میراث  فرهنگی آن را نباید تنها در یادگارهای فرهنگ مادی باستانی آن جستجو کرد. دریغا که بخش بزرگی از فرهنگ غیرمادی آن، در همین چند دهه‌ی گذشته نابود و ناپدیدشده‌اند. با این همه، اینجا همچنان “خاک خسرو“ نامیده می‌شود که با همه غمگنانگی‌اش چنان “دامن گیر“ است  که فرزندان خسرو غمگین ساسانی، به سختی از آن دست می‌کشند و هنوز که هنوز است، فرهاد وار و غمگنانه، چون که دل می‌بندند، دیگر دل نمی‌کنند. دریغ است که هنر وادبیات این شهریاران مهر، بدینسان سزاواران را بهره نباشد. از اینرو، این بخش بر آن خواهد بود بی‌نگاه به اوجگیری دوران هرزگی و پتیارگی، و در میان هیاهوی لجن بردگان دوران، همچنان بی یاری و پشتیبان، به هنر و ادبیات گوهرین و فرهیختگان سرافراز خاموش خاک خسرو بپردازد.

《از خاک خسروان غمگین》