سهر وهن (SARWAN) یا گولوهنی (GOLWANI) سربند
سربند از گذشتههای دور نماد مردان خاورزمین بوده است. شاید این به سبب آب و هوای خاورزمین بوده باشد که بستن سر با دستمال را پوششی سودمند برای سرزمینهایی میساخته که کم و بیش خشک هستند و تفاوت دمای هوای شب و روز بسیار است. با وجود این از دیرباز در خاور زمین گونههای بسیاری از کلاه بوده که از دوران هخامنشیان تا دوران کنونی به کار میرفته است. در سرزمینهای زاگروس اگر چه سربند ویژهی مردان است، ولی گونههایی از سربند نماد همهی بانوان کردان جنوب بوده است. سربند دارای گونههای فراوانی بوده که جدا از زیبایی، هر سرزمین، ایل و تیره گونههای ویژهی خود را ساخته بودند که بستگی به سن و زمان و عاملهای دیگر رنگ و شیوهی بستن آنها تفاوت داشت:
سهر وهن (SARWAN)
1- سهر وهن عالی خانی(ĀLIKHĀNI): گونهای از سربند که پارچهای با حاشیه به رنگهای گوناگون دارد.
2- پوشین (PÜSHIN): پارچه این سربند به رنگ مشکی یک دست ساده است و گل و حاشیه ندارد.
3- سرکهی(SERKAY): گونهای از سربند است که در آیینهای شادمانه پوشیده میشود. این گونه سربند دارای گلهای سرخ و سفید است.
4- شهده(SHADA) : این گونهی سربند نیز برای آیینهای شادمانه پوشیده میشود و هفت رنگ است؛ سرخ، سبز، آبی، زرد، بنفش، سفید و مشکی.
افزون بر سربند شادمانه، در جشنهای عروسی یک پارچهی سرخ رنگی به روی سر عروس کشیده میشده که به آن لاکی (LĀKI) میگفتند. این پارچه همهی چهرهی عروس را در هنگام جشن میپوشاند. همچنین تازه عروس تا مدتی تکه پارچهای بر روی دهان خودمیبست که به آن شهرم (SHARM) میگفتند. به این شیوه تازه عروس در برابر خانوادهی شوهر شرم خود را نشان میداد. آنگاه پس ازمدتی خانوادهی شوهر هدیهای مانند روسری برای اومیخریدند که به آن شهرم شکانه از فعل شهرم شکانن (SHARM SHEKĀNA – SHARM SHEKĀNEN) میگفتند که پس از آن، او پارچهی شهرم را از برابر دهانش بر میداشت.


همکاری با ژیانگه زاگروس
این نوشته نارسا و ناتمام است. ب یاری خوانندگان که هر گونه آگاهی بیشتر در بارهی سربند و دیگر بخشهای فرهنگ پوشش کردان دارند برای تکمیل این نوشتار نیاز است. هر گونه فیلم، عکس و نوشته در بارهی بستن سربند و دیگر گونههای پوشش در راستای نگاهداری و شناساندن این بخش از فرهنگ زاگروس سودمند است. هر چه را که دارید به دست ما برسانید.
کتاب جامعه شناسی هویت گروهی و قومی در ایران (نمونه گویشوران لکی)
گذاری بر فرهنگ و ادبیات شفاهی کردان جاف