سه‌ر وه‌ن (SARWAN) یا گولوه‌نی (GOLWANI) سربند

سه‌­ر وه‌­ن (SARWAN) یا گولوه­­‌نی (GOLWANI) سربند

سربند از گذشته­‌های دور نماد مردان خاورزمین بوده است. شاید این به سبب آب و هوای خاورزمین بوده باشد که بستن سر با دستمال را پوششی سودمند برای سرزمین­‌هایی می‌­ساخته که کم و بیش خشک هستند و تفاوت دمای هوای شب و روز بسیار است. با وجود این از دیرباز در خاور زمین گونه­‌های بسیاری از کلاه  بوده که از دوران هخامنشیان تا دوران کنونی به کار می­‌رفته است. در سرزمین­‌های زاگروس اگر چه سربند ویژه­‌ی مردان است، ولی گونه­‌هایی از سربند نماد همه­‌ی بانوان کردان جنوب بوده است. سربند دارای گونه­‌های فراوانی بوده که جدا از زیبایی، هر سرزمین، ایل و تیره گونه­‌های ویژه­‌ی خود را ساخته بودند که بستگی به سن و زمان و عامل‌­های دیگر رنگ و شیوه‌­ی بستن آنها تفاوت داشت:

سه‌­ر وه‌­ن (SARWAN)

1- سه‌­ر وه­‌ن عالی خانی(ĀLIKHĀNI):  گونه­‌ای از سربند که پارچه­‌ای با حاشیه به رنگ­‌های گوناگون دارد.

2- پوشین (PÜSHIN): پارچه این سربند به رنگ مشکی یک دست ساده است و گل و حاشیه ندارد.

3- سرکه‌­ی(SERKAY): گونه‌­ای  از سربند است که در آیین­‌های شادمانه پوشیده می­‌شود. این گونه سربند دارای گل­‌های سرخ و سفید است.

4- شه­‌ده(SHADA) : این گونه­‌ی سربند نیز برای آیین­‌های شادمانه پوشیده می­‌شود و هفت رنگ است؛ سرخ، سبز، آبی، زرد، بنفش، سفید و مشکی.

افزون بر سربند شادمانه، در جشن­‌های عروسی یک پارچه­‌ی سرخ رنگی به روی سر عروس کشیده می‌شده که به آن لاکی (LĀKI) می­‌گفتند. این پارچه همه­‌ی چهره­‌ی عروس را در هنگام جشن می­‌پوشاند.  همچنین تازه عروس تا مدتی تکه پارچه­‌ای بر روی دهان خودمی­‌بست که به آن شه­‌رم  (SHARM) می­‌گفتند. به این شیوه تازه عروس در برابر خانواده­‌ی­ شوهر شرم خود را نشان می­‌داد. آنگاه پس ازمدتی خانواده­‌ی شوهر هدیه‌­ای مانند روسری برای اومی­‌خریدند که به آن شه­‌رم شکانه از فعل شه‌­رم شکانن (SHARM SHEKĀNA – SHARM SHEKĀNEN)  می­‌گفتند که پس از آن، او پارچه­‌ی شه­‌رم را از برابر دهانش بر می­‌داشت.

همکاری با ژیان‌گه زاگروس

این نوشته نارسا و ناتمام است. ب یاری خوانندگان که هر گونه آگاهی بیشتر در باره­‌ی سربند و دیگر بخش­‌های فرهنگ پوشش کردان دارند برای  تکمیل این نوشتار نیاز است. هر گونه فیلم، عکس و نوشته در باره­‌ی بستن سربند و دیگر گونه­‌های پوشش در راستای نگاهداری و شناساندن این بخش از فرهنگ زاگروس سودمند است. هر چه را که دارید به دست ما برسانید.

کتاب جامعه شناسی هویت گروهی و قومی در ایران (نمونه گویشوران لکی)

گذاری بر فرهنگ و ادبیات شفاهی کردان جاف

This post is available: