کتاب شورشیرین (تولدی جاودانه از ترانه‌ها و سروده‌های محلی کردی کرمانشاهی)

کتاب شورشیرین (تولدی جاودانه از ترانه‌ها و سروده‌های محلی کردی کرمانشاهی) به کوشش خسرو پرهام

کتاب شورشیرین دربرگیرنده‌ی ۱۰۷۴ بیت شعر منظوم با گویش‌های کردی استان کرمانشاهان است هر بیت سراینده‌ی جدا و معنی مستقل دارد. اشعار در قالب تک بیتی ده هجائی سروده شده‌اند و سرایندگان آن‌ها نامعلوم هستند، لیکن هرکدام در طول قرن‌ها در فرهنگ مردم و فولکلور جای گرفته و به شکل سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل شده‌اند. علت محفوظ ماندن آن‌ها، پیوند با زندگی مردم عادی؛ شادی‌ها، غم‌ها، عشق‌ها و رنج‌های آنان است. این اشعار با آواهای باستانی در عروسی‌ و عزا به شکل گورانی، هوره، سیاه‌چمانه، مور و چمری … از سینه‌های پرسوز نغمه‌خوانان برآمده و در هماهنگی با طبیعت و زندگی اجتماعی مردم، طنین آهنگ آن‌ها که گاهی همراه با نوای نی یا ساز و دهل بوده است، تسلی بخش جان‌های خسته از زندگی پردرد و رنج بوده است.

کتاب شورشیرین

پیشینه‌ی بعضی از این اشعار به قرن‌های پیش از اسلام برمی‌گردد و شعر ده‌هجائی کردی پرکاربردترین نوع شعر کردی است که با زبان، گویش و ساختار آوائی واژگان کردی تناسب کامل داشته است. استاد محمدتقی بهار در گفتار نخست کتاب «سبک شناسی» در این مورد چنین نوشته است: «قسمتی از اوستا عبارت بوده است از قصائدی (سرودهائی)  به شعر هجائی در ستایش اورمزد و سایر خدایان اَریائی (امشاسپندان)…» و این اشعار از جنبه‌های مختلف فرهنگ مردم، جامعه‌شناسی، زبان‌شناسی، قوم‌شناسی، تاریخ، آداب و رسوم و … داده‌هائی ارزشمند هستند که می‌توانند مورد بررسی دانشجویان، پژوهش‌گران و دانشمندان قرار گیرند.گردآوری فرهنگ شفاهی مردم، از جمله شعر، آن‌هم به شکل تک‌بیت، کاری طاقت‌فرسا، زمان‌بر و فرساینده است که مستلزم پشتکار، صرف وقت و هزینه‌ی فراوان است. لیکن ارزش کار در این است که این سرمایه‌های فرهنگی از نابودی نجات می‌یابند. پس از کوشش‌های اندک بعضی از مستشرقین، برای اولین بار دکتر «محمد مکری» اقدام به گردآوری اشعار عامیانه‌ی کردی کرد و نتیجه‌ی تحقیقات میدانی خود را در سال ۱۳۲۹ به شکل علمی در یک کتاب با نام «گورانی» منتشر کرد.

تولدی جاودانه از ترانه‌ها و سروده‌های محلی کردی کرمانشاهی

کتاب شورشیرین (تولدی جاودانه از ترانه‌ها و سروده‌های محلی کردی کرمانشاهی) در پائیز سال ۱۳۹۵ توسط انتشارات دینور کرمانشاه و به عنوان نوزدهمین و بیستمین دستاورد «سازمان دانش بومی و فرهنگ شفاهی ایران باختری» به چاپ رسید. اشعار شماره‌گذاری شده و معنی هر شعر به فارسی در زیر آن نوشته شده است. ویژگی مهم این کتاب این است که با الفبا و رسم‌الخط فارسی نوشته شده و همه‌ی ایرانیان که خواندن و نوشتن فارسی را یاد گرفته باشند، می‌توانند متن کردی اشعار را به راحتی بخوانند. ویژگی دیگر کتاب این است که هرکسی در هر زمان می‌تواند هرکدام از صفحات کتاب را باز کرده و یک بیت یا بیش‌تر، در حد حوصله خود، از آن را مطالعه و در صورت علاقه حفظ نموده و کتاب را کنار بگذارد و در لحظات تنهائی با خود زمزمه کند.

ترانه‌ها و سروده‌های محلی کردی کرمانشاهی

این ویژگی شعر تک‌بیتی کردی باعث شده است که بسیاری از این بیت‌ها مونس لحظات تنهائی مادران در کنج بیغوله‌ها و کلبه‌ها باشد یا در مجالس شب‌نشینی، در گذشته در شهرها و روستاهای کرمانشاهان از آن به عنوان فال یا «چل سرو» هم استفاده شود یا به شکل ضرب‌المثل در مناسبت‌های مختلف به کار رود.قطع کتاب وزیری است. علاوه بر متن کتاب، پنج نفر از اساتید فن؛ «پروفسور میرجلال‌الدین کزازی»، «پروفسور محمدرضا همزه‌ای»، «عبدالمجید طیبی»، «عبدالله صمدی» و «اردشیر کشاورز» پیرامون فرهنگ و زبان و شعر کردی هرکدام مقاله‌ای ارائه داده‌اند و گردآورنده هم پیشگفتاری در ۳۳ صفحه بر مقالات افزوده است. همچنین فهرست ابیات، فهرست واژگان و فهرست افعال پس از متن کتاب برای راهنمائی پژوهش‌گران آورده شده است.کتاب در دو قالب جداگانه عرضه شده است. عمومی؛ ۳۲۷ صفحه، برای استفاده‌ی همگان و کامل؛ ۶۷۶  صفحه، برای استفاده‌ی پژوهش‌گران. متن کتاب و مقالات و فهرست‌ها در هردو مانند هم است، لیکن در کتاب کامل، ۶۱ صفحه پاورقی در مورد اشعار به متن افزوده شده است. واژه‌نامه در کتاب عمومی ۵۰ صفحه و در کتاب کامل ۲۹۱ صفحه است. فهرست پی‌نوشت‌ها، فهرست عمومی و فهرست منابع، دیگر افزودنی‌ها به کتاب کامل هستند.

گردآورنده‌ی کتاب، «خسرو پرهام»

گردآورنده‌ی کتاب شورشیرین، «خسرو پرهام»، کتابدار، کتابفروش، صاحب انتشارات دینور، روزنامه‌نگار و پژوهش‌گر فرهنگ و تاریخ اجتماعی معاصر مردم کرمانشاه است که علاوه بر این که عمری را صرف گردآوری اشعار نموده، در حال آماده‌سازی «دیوان شعر شامی کرماشانی» هم هست و انتشارات تحت مسئولیت ایشان، کتاب‌هائی دیگر نیز مانند «مثل و اصطلاح کردی» از «غلامرضا بدری»  و «سبزه میدان» از «حجت‌اله مولائی‌فر» را نیز منتشر کرده است.

پیشگفتار کتاب شور شیرین  به صورت PDF ویژه دانلود

علاقمندان می‌توانند کتاب « شورشیرین» را از انتشارات دینور یا کتاب‌فروشی پرهام و کتاب‌فروشی بی‌ستون در خیابان ویلا، محله ۲۲ بهمن  پلاک 57  یا کتاب‌فروشی‌های دیگر کرمانشاه تهیه کنند.

شماره آقای خسرو پرهام : 09189307910

شماره آقای روزبه پرهام : 09183322213

چشمان ماهیان    جُنگی از     سروده‌­های    پیشین  فریبرز همزه‌­ای

 از دیگر نوشته‌های ژیان گه زاگروس کتاب:   معرفی کتاب  مثل و اصلاح کردی

This post is available: