داستانی راساڵ و چاپاڵ از کتاب گذاری بر فرهنگ و ادبیات شفاهی کردان جاف

داستانی راساڵ و چاپاڵ به کردی سورانی (جافی)، از کتاب:  گذاری بر فرهنگ و ادبیات کردان جاف ، نوشته: فریبرز همزه­ای، انتشارات دانشگاه رازی ، ۱۳۹۶.

داستانی راساڵ و چاپاڵ

راساڵ وچاپاڵ، دو برا ئەون ئەڕۆن بۆ جێگەیەکی دور، راساڵ ئێژێ وە چاپاڵ: براگیان تۆیچ وە شوێنی منا بێ تا وە رێگەی راسا بچین، ئەویچ ئێژێ: نەوەڵا من رەفیقی تۆ ناکەم تۆ وە رێگەی خۆتا بڕۆ منیچ وە رێگەی خۆما. راساڵ وە رێگەی راسا ئەروا، چاپاڵ وە رێگەی چەپا. راساڵ ئەروا تووشی ئەکەوێ لە ئاواییە، ئەگەیەتە پیرەژنێ. چاپاڵیچ ئەچێت ئەنوارێ شەو وە ملیا هات و هیچی بۆ ناکرێ، دارێ گەورە ئەدۆزێتۆ ئەڕواتە بانی ئەو دارە، شەو لە رێویو لە گورگو لەشێر و ئەوە جانەور بێ هاتنە بێخی دارەکە،پەلەورێ لە بانی دارە کە چاوی ئەکەوێتە چاپاڵ، چاپاڵ ئەکەوێتە خوار ئەیخۆن.

راساڵ ئەرواتە ماڵی پیرەژن، ئێژێ: داپیرە برسیمە، ئەویچ نانی پێ ئەداو دوای نانەکە ئێژێ: ڕۆڵە گیان مەردمی ئەم ئاوایی مێمه وە شەوا ئەگەفن وە ڕۆژا ئەونە بەشەر، پیرەژن ئەڕوا جیایی ئاوا، لە گمێزی وڵاخەکەی ئەکاتە ناوی ئاردەکە ئەیکاوە هەویر، راساڵیچ ئێژێ: ئەوە چی ئە کەی؟ ئێژێ: وەڵا ئەمە ماوە یەکە ئەژدەهایێکی حەفت سەر بەری ئاوی ئەم ئاواییە بەستگەو ئاومان نییه.

راساڵ ئێژێ: دەی چیم پێ ئەدەن من بڕۆم ئەم ئەژدەها بکوژم و بەری ئەم ئاوە باز بکەم؟ پیرەژن ئێژێ: پاشای ئەم ئاواییە وتییە هەرکە ئەم ئەژدەها بکوژێ من ئەم کەنیشکی خۆمیە پێ ئەدەم. راساڵ ئێژێ: دە باشە ئەم ئەژدەها والە کوێ؟ ئەوێچ ئێژێ: وەڵا هالە پاڵی هێلانەی ئەو سیمرغا نایەڵێ ئەم سیمرغیچە بڕواتە هێلانەکەی خۆی.

ڕۆژ ئەوێتۆ راساڵ ئێژێ: من ئەڕۆم ئەم ئەژدەها بکوژم، مەردم جەم ئەون، راساڵیچ ئەڕواتە ناوی هێلانە سیمرغەکە تێرێ ئەدا لە یێکێ لە ئەم حەفت سەری ئەژدەها، ئەژدەهاکە ئێژێ: ئەو سەرە سەری من نەو، ئەویچ ئێژێ ئەو تیرە تیری من نەو، هەلەبەرۆ دە ئەکا لە هەر حەفت سەرەکەی، ئەژدەها ئەکوژێ بەری ئاو باز ئەوێ. پاشا ئەڕوا دەس ئەکاتە ناوی خوێنی ئەژدەهاکە ئەی دا لە پشتی راساڵ و کەنیشکەی خۆی پێ ئەدا.

برگردان فارسی

داستان راست وچپ

     دو برادر بودند به نام­‌های راست و چپ. آن دو روزی می­‌خواهند برای کار به جایی بروند. راست به چپ می­‌گوید که: “ای برادر تو هم با من بیا!” اما چپ می­‌گوید: “من با کسی هم­سفر نمی­‌شوم، تو به راه خودت برو، من هم به راه خودم!” هر کدام از راه جداگانه‌­ای به راه می‌­افتند. شب فرا می‌­رسد، ولی چپ هنوز جایی را برای آرام گرفتن  پیدا نکرده و ناچار م‌ی­شود به بالای درخت بزرگی برود. در پاسی از شب، گونه‌­های بسیاری از جانوران زیر درخت گرد می‌ آ‌یند. پرنده­‌ای از بالای درخت، چپ را می­بیند و چپ از درخت پایین می‌­افتد و می­‌میرد. راست در راه به روستایی می‌­رسد و به خانه­‌ی پیرزنی می‌­رود و در آن­جا نان و خوراگ می­‌خورد. پیرزن می­‌گوید: “مردم این روستا درشب پارس می­‌کنند و هنگام روز مانند آدم هستند.

” بامداد روز دیگر که راست از خواب بیدار می­‌شود، می­‌بیند که پیرزن از ادرار گاو خود برای درست کردن خمیر استفاده می­‌کند. او هم در کمال شگفت­‌زدگی می­‌پرسد: “چرا این کار را انجام می­‌دهی؟” پیرزن پاسخ می­‌دهد: “مدتی است که اژدهایی هفت سر جلوی آب این روستا را گرفته است و آب این روستا را بند آورده و جایش هم در کنار لانه­‌ی سیمرغ است.” او هم می­‌گوید: “اگر من بروم و این اژدها را بکشم چه چیزی به من می­‌دهید؟” پیرزن هم می­‌گوید: “پادشاه دختری زیبا دارد و گفته که هرکس آن اژدها را بکشد، دخترش را به او می دهد.”

راست به راه می‌­افتد تا اژدها را بکشد. همه­‌ی مردم  و خود دختر پادشاه گرد می­‌آیند. راست به بالای کوه می­‌رود و تیری به یکی از سرهای اژدها می­‌زند. اژدها می‌­گوید: “این سَر، سَر من نبود.” راست هم می­‌گوید: “این تیر، تیر من نبود.” به همین شیوه هفت سر اژدها را با تیر می­‌زند و اژدها از میان می­‌رود و آب رودخانه باز می‌­شود و راست هم با دختر پادشاه ازدواج می­‌کند.

همچنین ببینید:   قصه‌ی هفت خواهر  به کردی سورانی (جافی) از کتاب:   گذاری بر فرهنگ و ادبیات شفاهی کردان جاف

قهرمان نامه داستانی از اسطوره‌های کهن زاگرس

This post is available: