معرفی کتاب
درجستجوی هنر باستانی بافندگی در فرش کردی (کلیایی، کرمانشاه، هرسین)
مهر
کتاب درجستجوی هنر باستانی بافندگی در فرش کردی (کلیایی، کرمانشاه، هرسین) از مهمترین دستاوردهای ارزشمند سازمان دانش بومی و فرهنگ شفاهی ایران باختری در زمینه‌ی فرهنگ پوشش است که توسط انتشارات دانشگاه رازی چاپ و انتشار یافته است. این اثر ماندگار را پروفسور فریبرز همزه‌ای در ادامه پژوهش‌هایشان در راستای توسعه نیافتگی تا توسعه پایدار تألیف کرده‌اند. با ژیان‌گه زاگروس همراه باشید و این اثر ارزشمند را بهتر بشناسید.
درجستجوی هنر باستانی بافندگی در فرش کردی
از دیدگاه جامعهشناختی میتوان جهان کرهی زمین را به دو زیستگاه بزرگ بخش کرد. یکی زیستگاه طبیعی که همه‌ی جانداران و دیگران را در برمیگیرد و در میان این جانداران انسان تنها یکی از بیشمار است. در برابر جانداران دیگر، انسان تواناییهای بسیاری برای پایداری در جهان خود را ندارد. او در سرما و گرما از پا میافتد، نه میتواند پرواز کند و نه به خوبی بدود. به جز میوهها و برخی از سبزیها، معدهاش یارای خامخواری را ندارد و دندانهایش بسیار ناتوان است.
ولی انسان دارای نیروی اندیشیدن است و با این نیرو توانسته زیستگاه دیگری را بسازد که همانا زیستگاه فرهنگی اوست. او جانداری ابزارساز است. از این رو همه‌ی آن سازوکارها و روشها و شیوههایی را که او را یاری میدهند تا با ابزارهای خود در زیستگاه طبیعی دشوارش زندگی کند، میتوان زیستگاه فرهنگی او نامید. اگر چه انسان شاید تنها جانداری نباشد که دارای زیستگاه فرهنگی است، ولی هیچ جاندار دیگری نیست که از چنین زیستگاه فرهنگی سترگ، پیچیده و گستردهای برخوردار باشد.
زیستگاه فرهنگی انسان از دو دسته فرهنگ ساخته شده است. یکی فرهنگ مادی و دیگری فرهنگ غیرمادی. فرهنگ مادی همه‌ی آن ساز وکارها و شیوههایی را در بر می‌گیرد که در پاسخ به نیازهای مادی انسان پدید آورده شدهاند و فرهنگ غیرمادی به همه‌ی آن چیزهایی گفته میشود که نیازهای غیرمادی او را برآورده میکنند.
در میان همه‌ی نیازهای مادی انسان، یکی نیز برآمده از ناتوانی او در برابر سرما، گرما، زبری و سختی جهان طبیعی است. فرهنگ پوشش نیز پیامد یکی از برجستهترین تلاشهای او در برابر این ناتوانی شمرده میشود.
زاگروس گهواره تمدن
در پژوهش درجستجوی هنر باستانی بافندگی در فرش کردی به بخشی از تلاشهای انسان در راستای فرهنگ پوشش در یکی از کهنترین جامعههای بشری در باختر فلات ایران و خاور میانرودان پرداخته شده که به گفتهی بسیاری از پژوهشگران یکی از گهوارههای تمدن بشری بوده است.
تاریخ تمدن این بخش از جهان به چند ده هزار سال میرسد که نشانههای آن در غارهای کوهستانهای این سرزمین یافته‌اند. در گنجدرهی هرسین و دینور نیز نشانههای بسیاری از تمدن بیشرفته انسان در نزدیک به دوازده هزار سال پیش را یافته‌اند.
ایالت پیشین کرمانشاهان که در دوره‌ی پهلوی استان پنجم نامیده شد، در دهههای کنونی به پنج استان ایلام، کردستان، کرمانشاه، لرستان و همدان بخش شده است. ایالت کرمانشاهان با بخشهای همجوارش در عراق، خاستگاه تمدنهای شکوفایی چون آشور و بابل در دوران باستان بوده است. این سرزمین خود بخشی از تمدن ایلام باستان نیز بوده است. این جا همان ایرانشهر ساسانیان است که پایتخت خود را در شهر مداین یا تیسفون ساخته بودند. هم چنین هرسین یکی از کهنترین شهرهای ایران است که از دوران پیش از تاریخ تا کنون زیستگاه نسلهای گوناگون انسانها بوده است.
شاید دلیلهای گوناگونی مانند دادههای طبیعی و جغرافیایی در این میان نقش مهمی را داشتهاند تا پدیدار شدن این همه تمدنهای بزرگ را به گونهای امکانپذیر ساختند. در میان این عاملها، بیگمان سرابهای پرآب و کوههایی را که درههای بارور را از چهار سو بستهاند؛ میتوان نام برد. همین دادههای طبیعی چنان به خوبی با هم گرد آمدهاند که به گفتهی بینندهای برای خود بهشت کوچکی بوده است. در جای جای درهی هرسین تا دشت بزرگ بیستون همه جا نشان از تاریخ تمدنی این بخش از ایران باختری را دارد که در گنج دره و دینور، تپهی گودین و سراب و بسیاری دیگر به هزاران سال پیش باز میگردند.
معرفی کتاب درجستجوی هنر باستانی بافندگی در فرش کردی
همزه‌ای در کتاب درجستجوی هنر باستانی بافندگی در فرش کردی (کلیایی، کرمانشاه، هرسین) برای نشان دادن بخشی از فرهنگ پوشش این سرزمین دیرینه، به هنر بافندگی در فرش، گلیم، جاجیم، گبه و گیوه پرداخته است.
او در بخش اول کتاب؛ روش پژوهش، کتابشناسی، مفهوم شناسی، زبان‌شناسی و شیوه‌ی آوانگاری واژه‌های بومی را آورده است. در بخش دوم نیز به طور کامل زیستگاه‌های طبیعی و فرهنگی ایران باختری و فرهنگ شفاهی و دانش بومی را معرفی کرده است.
در بخش سوم ؛ هنر بافندگی در کلیایی و کرمانشاه مواردی چون؛ قالی پازرییک، سنت بافندگی در کرمانشاه، روایت هایی شفاهی درباره فرش در کرمانشاه، خرافه و باورها درباره‌ی فرش، شیوه تهیه پشم و خامه قالی، آیین های مربوط به بافت فرش ووو را بیان کرده است.
در بخش چهارم نویسنده به هنربافندگی در هرسین پرداخته و این هنر را از دیدگاه‌های گوناگون واکاوی کرده است.
در بخش پنجم نیز؛ سرنوشت هنر بافندگی سنتی در دنیای امروز را آورده و با کتابشناسی و کتاب‌نامه به زبان فارسی و انگلیسی و توضیح واژه‌های بافندگی سنتی کتاب را به پایان رسانیده است.
برای آشنایی بیشتر با این دستاورد سازمان دانش بومی و فرهنگ شفاهی ایران باختری؛ پیشگفتار و فهرست مطالب این کتاب را در فایل PDF برای دانلود گذاشته‌ایم. علاقمندان می‌توانید روی لینک نام کتاب: درجستجوی هنر باستانی بافندگی در فرش کردی (کلیایی، کرمانشاه، هرسین) کلیک کرده و آن را دانلود نمایید.
کتاب برگزیده‌ی استان کرمانشاه در سال ۱۳۹۳
کتاب در جستجوی هنر باستانی بافندگی در فرش کُردی (کلیایی، کرمانشاه، هرسین) انتشارات دانشگاه رازی، کرمانشاه، ۱۳۹۲ کتاب برگزیده‌ی استان کرمانشاه در سال ۱۳۹۳ می باشد.
In Search of Ancient Art of Weaving in Kurdish Carpet (Kolyā’I, Kermānshāh, Harsin)
Razi University Press, Kermanshah, 2013
تهیه کتاب: درجستجوی هنر باستانی بافندگی در فرش کردی
پژوهشی میان رشته‌ای در تاریخ و فرهنگ شهر هرسین و کتاب فرهنگ خوراک کرد جلد اول و جلد دوم
This post is available:
