English
اردیبهشت
نامه‌یه بوور از افسانه‌های زاگروس به روایت سیامک نجفی قصه‌ی مردی تنبل است که تن به کار نمی دهد و با حیله و نیرنگ موفق به فریب بچه دیو می‌شود.
وه کوو باریم و وه کوو بژنه‌فیم، بژنه‌فیم وه یه ژن ئازایگ له ئاوییگ زنه‌یی کردیا ک شۊ فریه ته‌مه‌ڵ و گه‌نه‌ژه‌ی، فره خوه‌رێ داشت. ژنه‌گه چیاده ده‌ر ده‌یشت کار کردیادن و هاتیاده ماڵ کار ماڵیش وه هه‌نگه‌و په‌ڵه ئه‌نجام دیادن.
یه رووژ، هه‌ر چۊنێگ بی کونه‌ی خالیگ داده شۊیه‌گه‌ی وه‌ت:
ها پیاگه بچوه سه‌ر کانی پڕێ ئاو بار و به‌و وه‌لی ماته‌ڵێ نه‌که‌ی ها!
پیاگیش، هه‌ر دم ده‌ڵ داد و تواست نه‌چوودن. ئاخرێ دی رازی بوو ک بچوو. پیاگ وه خاوه‌خاو که‌فته ریا، ره‌سیه لای باخه‌گه‌ی مامه ئه‌زیزخان، هه‌ر تماشای بن په‌رچین کردیادن و خاپووره‌کی کردیادن. له لای کانیا ره‌د بی له لای خوه‌یوه وه‌ت:
کوره با بچمه ئه‌ولاتر بزام چه هه‌س، چه نیه. جا فکر کرد کوره با کونه‌گه وه پوف ده‌م پڕێ بکه‌م. ژنه‌گه‌م چوزانێ. نه‌مه‌ی بان کوڵەنانەگە لە سه‌ر بانجیله‌گه. ئمجا ئه‌ڕای قه‌سه‌م خوه‌م ویشم من ئاو هاوردمه. بزای چۊ بیه کار خوا! ئاوه‌گه بیه‌سه پوف.کونه پڕ کرده هه‌ناس ده‌مێ. یه‌که‌م چی، دی یه گله له بووقه‌گان میم گوڵمه‌یری له بن په‌رچین باخه‌گه‌ی مامه ئه‌زیزخان لانه‌یگ کردیۊ و یه گله خا وه ناوێ بی.
هاتیا خاگه ئه‌ڕا ماڕکه هۊشتۊنه‌ی ک بووقه‌گه دوواره بایوه له ناوی خا بکه‌ی. ئیه‌یش له خوه‌شیا هه‌ڵێ گرێ و نه‌یده گیفان. دی وه خوه‌شڵه خوه‌شی هه‌ر وه بوون ئه‌وه ک لانه بووقێ تر په‌یا بکه‌ی داشتیا چیاد. ئه‌وقه چێ دی هه‌ر وه فکر چی ها کوورا. سه‌ریه کوچک و کانی ئاو و چیمه‌ن زارێ ته‌قیوه. دی یه وه‌چکه دێو له سه‌ر کانیه‌گه‌ی نیشتگه. وه‌چکه دێو تا پیاگ دی، وه‌ت:
ها نامه‌یه بوور ئه‌وه تویش رێ گوم کردیه؟ ئه‌وه چه‌یگه ها مل شاند؟
پیاگ ک چه‌وێ که‌فته وه‌چکه دێو هه‌یه نه‌وی زه‌نۊقه بکه‌ی. وه‌لی وه رۊ خوه‌یا ناورد و وه‌ت:
نه من ورجله ئه‌وه ک باوگم بمرێ قه‌وڵ دائۊمه پێ، ک بچم یه دێو په‌یا بکه‌م و ده‌س پای بوه‌سموو بارمه‌ی له ناو ئاوایا خڕێ بیه‌م تا گشت بزانن من چه‌نێ ئازام و کراوه‌م. وه‌ی خاتره یه کونه ئاو پڕ کردمه ک تینایی وه لیم کار نه‌که‌ی، و زۊ زۊ بخوه‌م ک به‌شکم داخ نه‌که‌م.
وه‌چکه دێو داده‌ی پریقه‌ی خه‌نین و وه‌ت:
ئه‌ی چۊ؟ وه چه‌دوه؟ گشت زانن تو نامه‌یه بووری.
پیاگ وه‌ت:
تو ئه‌گه‌ر بتوانی کوچکی له ناو ده‌ست ورد خام بکه‌یدن و ئاوه لێ ده‌ر باری، ئه‌و جوور کوچک له ده‌ست زه‌رداو هه‌ڵ بارێ و زه‌نۊقه بکه‌ی، من قه‌وڵ ده‌م کاره کارت نه‌یاشتۊم و وڵد که‌م بچیه ئه‌ڕا کۊیه‌ی قاف.
وه‌چکه دێو دوواره داده‌ی پیقه‌ی خه‌نین وه‌ت:
ئیه خوو کاری نه‌یری.
وه‌چکه دێو یه تل گرده ناو ده‌س، خوشارده‌ی کرده‌ی ئارد و پوف کرده پیا هه‌ڵی تۊچانه ئاسمانگا.
پیاگ خه‌نی وه‌ت: ئه‌وه چه‌س، ئه‌وه دی وه هه‌ر مناڵیگیش بۊش که‌یدن. تماشا بکه بزان من ئه‌لان چه‌وه ئی کوچک چه‌قه‌که‌ر چه‌رمگه بکه‌م.
جا پیاگ خا له گیفان ده‌ر هاورد و وه هه‌زار به‌دبه‌ختی و نق جڕ له ناو ده‌س خوه‌ی شکانه‌ی و زه‌درینه‌ی خا وه مل ده‌س پیاگا دا چووڕیا.
وه‌چکه دێو کش و مات مه‌ن و کزرگه‌ی که‌فته ناوشانێ.
جا پیاگ وه‌ت:
خوو بزام توانی ئه‌وقه له ئی ئاو کانیه بخوه‌ی ک وشکی بکه‌ی؟
وه‌چکه دێو وه‌ت:
ئه‌وه چه‌س. هه‌ر ئیسه.
جا کانی وه‌ر ئه‌و کوچکه له ئه‌و خوه‌ر تاوه ئه‌وقه داییم پووقه‌ی هاتیا و ئاو زایا تێ، وه‌ر پشتێ چیمه‌ن و سه‌زه‌ڵانی بی، ک هه‌ر چی ماڵیات و مه‌ل و موور له لێ ئاو بخواردیا، ده‌فی دواره ئاو زایاتیا.
دێو مژ نا ناو ئاو. هه‌ر چێ خواردیا ئاو کانی هه‌ر بنێ ناتیا. دێو ئه‌وقه ئاو خوارد زگی په‌نه‌می و پوف کرد. جا وه‌ت:
خوو—تو بوخه بزانم.
پیاگ وه‌ت:
ئاو کانیه‌گه فره که‌مه تیناییم ناشکنی، جارێ بیل ئه‌وڵ با ئی کونه‌ی پڕ له ئاوه بخوه‌م.
وه‌چکه دێو دواره یه کزرگه‌ی تر چیه ناو شانێ و له وه‌ر زگ ژان شورو کرده جه‌ڕ پێچ هاوردن.
پیاگیش مژ ناده کونه‌ی خالی یه‌واش یه‌واش باده‌گه‌ی له لای ده‌میا خالی کردیا و فکر کردیا بزانی چه‌بکه‌ی له شوونێ.
هه‌ر وه یه به‌ره‌که‌ت وه‌چکه دێو گرم و هاورده پایا. یه ده‌ف کوچک تلیشیا بیه دو شه‌ق. و بیه گه‌ڵ گه‌ڵ گه‌ڵه تۊچان. یه ده‌ف نامه‌یه بوور گه‌ڵ گه‌ڵه تۊچان داده لێ برده‌ی هه‌وایا.
وه‌چکه دێو وه‌ت:
ئه‌وه چه‌وه پێت هات؟ چه که‌ی؟
پیاگ وه‌ت:
مینه‌ی قه‌یاره‌گه‌ی باوگم که‌م له‌ی بانه ئه‌ڕا رووژ مه‌بادا شاردۊموه‌ی، توام بام دی بکوشمه‌ت. هه‌وسه‌ڵه‌ت نه‌یرم.
وه‌چکه دێو دی نه‌خه‌ی نامه‌یه بوور دی ئه‌و نامه‌یه بووره نیه، قرمێ خراوه. ئه‌ڕا خوه‌ی ته‌نۊره به‌ساد و چیه ئاسمانگا و وه هه‌نگه‌و په‌ڵه له ده‌س پیاگ نامه‌ی ده‌ر چی.
پیاگ ک ته‌پ توز که‌فت، که‌فته خوار، یه لای قنگێ خورمیاوه.
که‌مێ تماشای کوچکه‌گه کرد وه‌ت:
دی وه پێت بۊشیم کوچکه دو تلیشه. وه شوونێ وه لووره لوور که‌فته ری وه‌ره‌و ماڵ.
پشی دم‌بریاگ و مشتێگ و قولە مشتێگ از دیگر افسانه‌های زاگروس به روایت سیامک نجفی
This post is available:
